Er kwam een vraag van de gemeente om een bericht te plaatsen met daarin een aantal vragen en antwoorden met betrekking de komst van Oekrainers in Steak'M. Zie ook Vraag en antwoord opvanglocatie Steak'm.pdf
Vragen en antwoorden opvanglocatie Steak’m
Algemeen
Met het uitbreken van de oorlog in de Oekraïene is begin maart 2022 door het Rijk besloten dat er voorbereidingen moesten worden getroffen om staatsnoodrecht in te zetten om de opvang van ontheemden uit de Oekraïene bij gemeenten te beleggen. Op grond hiervan heeft het Rijk via de veiligheidsregio opdracht aan de gemeente gegeven om de opvang van deze ontheemden te regelen. Het is een Rijksopdracht!
- Wat betekent dit voor de gemeente Montferland?
Wij staan als Nederland, dus ook als gemeente Montferland, voor een grote uitdaging om diverse doelgroepen te huisvesten. Doelgroepen zoals statushouders, asielzoekers, ontheemden, maatschappelijke opvang voor inwoners uit Montferland die tijdelijk dakloos zijn door welke reden dan ook én huisvesting voor onze eigen kinderen/starters en andere woningzoekenden.
Om te kunnen voldoen aan alle soorten van opvang en om betaalbare woningen aan te kunnen blijven bieden aan onze eigen inwoners zoeken wij naar alternatieve mogelijkheden. Hierbij wegen we ook terdege af in welke kernen we welke doelgroep kunnen huisvesten.
Binnen de gemeente bieden wij de Oekraïense ontheemden opvang aan in de kernen Didam, ’s-Heerenberg en Zeddam. In deze kernen ( inclusief Beek) verblijven ook al een groot aantal arbeidsmigranten.
- Waar is de participatie gebleven?
Op 24 februari 2022 is Rusland Oekraïne binnengevallen. Als gevolg hiervan zijn sinds maart 2022 gemeenten, meer specifiek de burgemeesters, belast met de opvang van Oekraïense ontheemden. Dit is een Rijksopdracht. Direct na de inval van Rusland kwam een grote groep Oekraïense ontheemden naar Nederland waardoor in korte tijd opvangplekken gerealiseerd moesten worden. De plotselinge hoge instroom van een grote groep ontheemden geldt als een buitengewone omstandigheid die activering van het staatsnoodrecht door het Rijk rechtvaardigt.
De regering ziet de opvang van ontheemden uit de Oekraïne als een humanitaire verplichting. Volgens de regering is er sprake van een onmiddellijke bedreiging van de fysieke veiligheid van personen die een veilig heenkomen zoeken als gevolg van de oorlog. Dat maakt afwijking van bestaande structuren door inzet van noodrecht noodzakelijk.
Oekraïense ontheemden blijven zich melden bij de centrale opvanglocaties in Utrecht en Amsterdam. Deze locaties zijn overbelast en overvol vandaar de nieuwe oproepen van de staatssecretaris om nieuwe opvanglocaties met spoed te realiseren, dat betekent dat er minder ruimte is voor uitgebreide participatie.
- Waarom is er gekozen voor dit pand en niet voor het voormalige gemeentehuis?
Voor diverse doelgroepen moet huisvesting gerealiseerd worden. We zoeken naar goede oplossingen voor alle partijen. Er zijn meerdere locaties in beeld voor meerdere doelgroepen, ook het voormalige gemeentehuis in Didam. Wij houden zoveel mogelijk rekening met welke doelgroep in welke kern gehuisvest wordt. Hier zal iedere kern van de gemeente Montferland aan moeten bijdragen.
- Waarom is er beveiliging aanwezig, ook al zijn er nooit calamiteiten geweest op andere locaties?
Op de grote opvanglocaties is 24/7 beveiliging aanwezig. De aanwezige beveiliging is er ook als aanspreekpunt voor de bewoners. Bijvoorbeeld als de medewerker van Welcom of de locatiecoördinator van de gemeente niet aanwezig is. Zij voeren ook hand- en spandiensten uit in de locatie en voor de bewoners; denk aan conciërgetaken.
- Blijven de 50 Oekraïners op dezelfde locatie of komen er telkens nieuwe mensen?
Uit ervaring weten wij dat er niet veel wijzigingen zijn in de locaties. Door gezinshereniging of om andere redenen kan het zijn dat iemand de opvanglocatie verlaat. De vrijgevallen plek wordt dan opgevuld door nieuwe bewoners.
- Ondersteuning en helpen integreren is goed mogelijk bij een kleinere groep en meer verspreid over een gebied.
Wij vangen o.a. in Zeddam vanaf het begin van het uitbreken van de oorlog al 65 ontheemden op in hotel Engelbarts. Deze groep ontheemden is ook opgevangen in een kleine gemeenschap en zij hebben goed contact met de inwoners. Ervaring leert dat deze bewoners goed integreren in de gemeenschap. Hiernaast helpen en ondersteunen zij elkaar. De bewoners van de kernen waar op dit moment opvang gerealiseerd is dragen de bewoners een warm hart toe.
- Gaan jullie mee in de commerciële doeleinden van de ondernemers die dit pand gekocht hebben?
Om aan de dringende oproep van het Rijk te voldoen zijn wij, net als iedere andere gemeente, afhankelijk van het commerciële aanbod. Schaarste aan locaties maakt dat de prijs hoog is. Wij vinden de prijs ook hoog, maar zijn in de huidige marktomstandigheden min of meer gedwongen om deze te betalen. Ook vastgoedeigenaren weten welke vergoeding de gemeente van het Rijk krijgt.
- Een pand zonder ramen en zonder tuin, waar moeten mensen frisse lucht halen?
Aan het inrichten van een opvanglocatie zijn voorwaarden gesteld. Het betreft hier een noodvoorziening van tijdelijke aard. Het pand is geschouwd door de brandweer en GGD. En deze hebben de locatie geschikt bevonden. Na de verbouwing voldoet het pand aan de gestelde voorwaarden zoals voldoende lichtinval en ventilatie.
- Dorp met NUL voorzieningen, wij zijn mobiel deze mensen niet. Wat gaan ze uit verveling doen en hoe reageren dorpsbewoners erop?
Op de opvanglocatie zijn fietsen aanwezig. De winkels, scholen en het station zijn op fietsafstand. De Oekraïense ontheemden willen integreren in de Nederlandse samenleving. Zij sporten bij plaatselijke verenigingen, de kinderen gaan naar school en 90% van de Oekraïense ontheemden heeft werk. Ook binnen de opvanglocaties worden voor de volwassen en kinderen diverse activiteiten georganiseerd.
- Hier staat leefbaarheid hoog in het vaandel en dat willen wij graag zo houden.
Ervaringen in de andere kernen leert dat de huisvesting van Oekraïners geen negatieve invloed heeft op de leefbaarheid in de kernen. De Oekraïners hebben hun plek gevonden in de gemeenschap en hebben voor geen klachten van overlast gezorgd. Ook de politie heeft geen enkele negatieve ervaring/klacht ontvangen.
- Worden er nog andere locaties onderzocht?
Ja, wij hebben een flinke opgave voor het huisvesten van Oekraïense ontheemden, hiervoor zijn meer locaties nodig dan alleen Steak’m. Hiernaast blijven we ook zoeken naar locaties voor andere doelgroepen.
- Is er een garantie dat na de opvang van Oekraïense ontheemden geen andere doelgroepen worden opgevangen.
In de huurovereenkomst is opgenomen dat in het pand alleen Oekraïense ontheemden worden opgevangen. Voor de periode daarna geldt het bestemmingsplan en dat staat geen andere opvang toe.
- Verkeersbewegingen.
Parkeren kan op de openbare parkeerplaats nabij het pand. Fietsen worden gestald in het pand. Ervaringen bij de andere opvanglocaties leert dat de extra verkeersbewegingen niet leiden tot overlast.
- 50 ontheemden is niet in verhouding tot 850 inwoners.
Door het Rijk is een verdeling gemaakt en deze gaat ervan uit dat op 10 inwoners, 1 Oekraïense ontheemden kan worden opgevangen. Dit zou in principe betekenen dat wij 85 Oekraïense ontheemden kunnen opvangen in Nieuw-Dijk. Volgens het schouwrapport van de VNOG kunnen er in het pand 50 tot 70 Oekraïense ontheemden worden opgevangen. Wij gaan als gemeente uit van maximaal 50 Oekraïense ontheemden.
- Waarom een overeenkomst voor 5 jaar en niet voor 2?
Er is een grote behoefte aan opvanglocaties en de verwachting is dat de oorlog nog enige tijd duurt. Mocht de opvang van Oekraïense ontheemden eerder stoppen, dan treden wij in overleg met de verhuurder. Na maximaal 5 jaar willen wij als gemeente met de bewoners van Nieuw-Dijk tot een nieuwe invulling van de plek komen. Wij staan open voor suggesties, ideeën etc.
- Gedoogbeschikking voor nu en wat daarna?
De gedoogbeschikking kunnen wij afgeven omdat er sprake is van een zwaarwegend humanitair belang dat noopt tot een tijdelijke gedoogsituatie onder voorwaarden. Dat belang weegt zwaarder dan het algemeen belang van handhaving van de mogelijke illegale situatie die de tijdelijke opvang van Oekraïense ontheemden met zich meebrengt.
- Buitenterrein beperkt
Er is een klein terras aan de zijkant en de voorkant van het gebouw. Op korte loopafstand is een prachtig stukje bos beschikbaar.
- Hoe zien de verbouwplannen eruit?
Binnen het pand worden kamers gemaakt die geschikt zijn voor 1 tot 4 personen (gezin) met gezamenlijk gebruik van toiletten, douches en keuken. Hiernaast komt er een aparte ruimte voor het plaatsen van de fietsen en is er een ontmoetings-/verblijfruimte en een ruimte waar de kinderen kunnen spelen en studeren.
- Is er voor de verbouwing een omgevingsvergunning aangevraagd?
Voor de interne verbouwing is geen omgevingsvergunning vereist. Voor het gebruik van het pand ten behoeve van Oekraïense ontheemden zal een “tijdelijke” omgevingsvergunning worden aangevraagd.
- Aan welke eisen moet de locatie voldoen?
Het pand is geschouwd door de VNOG/brandweer en de GGD. En er zijn Rijksrichtlijnen voor de opvang van Oekraïense ontheemden van toepassing. Daar voldoet de locatie na verbouwing aan.
- Is er over de veiligheid van hun kinderen nagedacht, want de Smallestraat is een drukke doorgaande weg?
Het zal voor deze kinderen niet anders zijn dan voor de kinderen uit de Smallestraat. Ouders hebben hierin een verantwoordelijkheid en wij zullen vanuit de gemeente en Welcom de bewoners hierop attenderen.
- Wij maken ons zorgen over mogelijk geluidsoverlast, veiligheid van omwonende, zwerfafval etc.
Op elke opvanglocatie gelden huisregels. Bij mogelijk overtreding van de huisregels wordt door de gemeente opgetreden. Er zijn geen problemen met Oekraïense ontheemden. Ook vanuit de politie komen geen meldingen van overlast. Ook hun ervaring ten opzichte van de Oekraïense ontheemden is positief.
- Tijdlijn doorlopen proces.
Vanuit het Rijk en de VNOG werd in het voorjaar van 2023 dringend verzocht om meer gemeentelijke opvangplekken te realiseren. De zogenoemde Rijksopdracht. Wij zijn op zoek gegaan naar geschikte en beschikbare locaties. Er is een leegstaand bedrijfspand bezocht in Didam die uiteindelijk niet geschikt bleek. Uiteindelijk zijn wij gewezen op het leegstaande pand “Steak’m” in Nieuw-Dijk.
We hebben de locatie aangemeld bij de VNOG voor een schouw. Hierop hebben zij het pand geschouwd. Op dat moment bleek de eigenaar de heer Gesthuizen al in een vergevorderd stadium te zijn inzake de verkoop van het pand aan NL Capital. Hiervan waren wij (gemeente) niet op de hoogte. Dit is ook een keuze van de eigenaar zelf. De VNOG schouwde het pand als positief en hebben een schouwrapport opgesteld. De architect heeft met de gestelde voorwaarden en wensen uit het schouwrapport een tekening gemaakt. Op 26 september is het college akkoord gegaan met het voorstel. Op 9 oktober is de raad hierover vertrouwelijk geïnformeerd in een raadsvergadering. 10 oktober is de informatiebrief aan de inwoners verzonden.